Een paar maanden geleden bezocht ik Zutphen. Het was prachtig wandelweer. Ik zag het standbeeld van Ida Gerhardt aan de kade en hoefde derhalve niet zevenmaal om de aarde te gaan ‘om die ene te groeten’. Ook liet ik niet na het nabijgelegen antiquariaat te bezoeken. De eigenaar Jongkind hield na wat vragen niet meer op met praten. Het ging over dichtende stadgenoten Ida Gerhardt en H.C. ten Berge. De ene dood en de ander nog levend en vroeger een regelmatig bezoeker van het antiquariaat aan de IJsselkade 13. Jongkind sprak over zijn belevenissen als cultureel antropoloog in de Antillen en wat al niet meer, ook over zijn aanvaring met Igor Cornelissen (1935-2021) tijdens de revolutionaire jaren zestig.
In het najaar van 1961, op woensdagavond 1 november, was er in Amsterdam een demonstratie tegen de oorlog in Algerije. De protesten werden georganiseerd door het komité van solidariteit met de Algerijnse onafhankelijkheidsbeweging. Dat komité regelde de mars naar de Franse Ambassade. Ik vermoed dat er stevige banden waren met de Trotskistische 4e Internationale [met o.a. Sal Santen (schoonzoon van Henk Sneevliet) en Igor Cornelissen]. Er werd met spandoeken gezwaaid met daarop een afbeelding van een wit-groene band, een rode maan in haar laatste kwartier en een ster tussen de punten van de maan. Dat is tenminste wat het Algemeen Dagblad erover schreef.
Op één van de vlaggen stond de tekst Stop de moord in Algerije en, zo vertelt de antiquaar Jongkind, er zou geroepen zijn ‘Dood aan de Fransen’ en vermoedelijk nog veel meer van dat soort schrikkelijkheden. Dan verschijnt de politie met sabels en wapenstokken en jaagt de groep, inmiddels aangeland op de hoek van de Weteringschans met de Reguliersgracht, uit elkaar. “Op dat moment drukt Igor Cornelissen mij de vlag in handen en maakt zich vervolgens uit de voeten. Ik werd samen met Hanneke Groenteman en de dochter van professor Kleerekoper – haar naam ben ik vergeten [*] – opgepakt en in een cel opgeborgen. De politie werd dezelfde avond nog door professor Kleerekoper gebeld waarop men, na enig heen en weer praten, de dochter vrijliet. U zegt het: ‘klassenjustitie, ja’. Ik weet niet of die vrijlating ook voor Groenteman gold. Ik moest in elk geval blijven zitten die nacht. Ik heb het Igor Cornelissen niet vergeven. Nee, ik ben hem ook niet vergeten.”
Rudie Kagie schreef afgelopen week in Argus een mooi artikel over de revolutionaire jaren van Igor Cornelissen. Hij las de dossiers die de BVD over hem bijhield. In die dossiers staan zelfs de slaapkamergeheimen van de kompaan. De oudste melding is van de Zwolse gemeentepolitie die op 28 april 1956 doorgeeft dat er in de ouderlijke woning (“PvdA-milieu”) van de 20-jarige Cornelissen op de jongensslaapkamer een portret van Stalin hing. Het is wel zeker dat dit klopt. Igor had in mei 1945 zijn hondje al de naam Stalin gegeven. Op 7 september 2020 schreef hij er op deze website een vermakelijk verhaal over. Kagie maakt ook melding van zijn revolutionaire jaren in Amsterdam toen hij zich aansloot bij de Trotskisten (waarmee hij afstand nam van zijn eerdere verering voor Stalin) die poogden de linkse beweging (CPN, PvdA etc.) van binnenuit te radicaliseren. Begin jaren zeventig was het allemaal wel klaar. Het was duidelijk, zo schrijft Kagie, ‘dat de revolutie niet bij Igor Cornelissen zou beginnen.’ Misschien was dat al een beetje zo op die woensdagavond in november 1961 toen hij de vlag in de handen van Jongkind legde. Hier in Twente zouden ze er nog wat bijgevoegd hebben: “Red oe d’r met”.
[*] Samuel Kleerekoper (1893-1970) werd in juli 1948 benoemd tot hoogleraar aan de nieuw opgerichte faculteit der Politieke en Sociale Wetenschappen van de Amsterdamse Gemeentelijke Universiteit [later UvA]. Eind 1947 ontstond er een rel omdat de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschapen, J.J. Gielen (KVP), van mening was dat met de benoeming van Samuel Kleerekoper - naast het tweetal Jef Suys en Jacques Presser - de faculteit in te links vaarwater zou komen. Kleerekoper behield tot september 1964 zijn functie.
Volgens mijn gegevens had Samuel Kleerekoper geen dochter die hij uit het gevang kon redden (zie boven)! Hier is dus sprake van een groot raadsel dat opgelost dient te worden. Immers, der liebe Gott steckt im Detail.
Alleen Hanneke Groenteman kent het antwoord. Dat is wel haast zeker.
