In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle

Archive for the ‘collecties’ Category

juli 4th, 2020 by Jaap de Jong

Willem Elsschot digitaal

Onlangs startte ik met een project over Alfons de Ridder (pseudoniem: Willem Elsschot). Ik ben geïnteresseerd in de ins en outs rond de ontvangst van de roman Kaas van Willem Elsschot, m.n. de uitgave uit 1933 (uitgave Forum). Zo is er bijvoorbeeld de correspondentie met Menno ter Braak over Kaas die mij boeit. Maar hoe kom je nu aan de juiste bronnen om daar iets zinnigs over te kunnen zeggen?

Mits je de weg weet is het niet enorm ingewikkeld om hoogwaardige en dus relevante digitale bronnen te vinden. Maar je kunt zo iets ook leren. Geleidelijk. Het project – opgezet met de projecttool bolas – demonstreert de mogelijkheden en functionaliteiten van de tool voor het (literatuur)onderwijs in het voortgezet en hoger onderwijs. Voor leerlingen en studenten is het niet eenvoudig om zich een weg door het doolhof te banen. De handleiding bij de onderzoekstool BOLAS (Jong & Avest, 2020) helpt hen daarbij. Hier staat (als voorbeeld) een selectie uit het klikbare projectoverzicht van gebruikte bronnen en databanken.

Via het Biografisch Portaal vond ik materiaal in de DBNL (o.a. de briefwisseling met Menno Ter Braak over Kaas). De krantencatalogus van Delpher geeft toegang tot meerdere recensies. Voor de secundaire literatuur, primaire bronnen en recensies maak ik gebruik van Laelaps, de Online Bibliotheek en de databanken Literom en de Uittrekselbank. De projecttool helpt ook nog eens bij het verwijzen naar bronnen en het opzetten van de literatuurlijst.

Voor biografische details van Willem Elsschot volstaat de biografie van Van de Reijt. De uittrekselbank van NBD Biblion en Literom bieden toegang tot recente recensies, terwijl het zoeken in Delpher vooral oudere recensies (vanaf 1933) van Kaas opleverde.

De projecttool BOLAS – die ik rond 2015 met mijn zoon Thomas opzette en verder ontwikkelde – voldoet nog steeds om snel en effectief een antwoord te geven op dit soort oprispende vragen. Ik ben daar blij mee en dat deel ik.

Antiquariaat Cornelissen & De Jong geeft in samenwerking met BOLAS toegang tot een prachtige onderzoeks- en projectomgeving. Gebruikers zoeken, vinden, delen in die omgeving hoogwaardige bronnen die ze simpel, met één enkele muisklik, kunnen opslaan (vlg. APA-richtlijnen).

Wat wil een levend mens nog meer?

Méér over de handleiding voor BOLAS en méér over de collectie Van de Reijt

Geraadpleegde literatuur [zie BOLAS-rapport voor de klikbare versie (incl. selectie van databanken]

Briefwisseling tussen Menno ter Braak en Willem Elsschot 1933-1938 (2010). Geraadpleegd van https://www.dbnl.org/titels/titel.php?id=braa002brie23

Dossier Willem Elsschot (2020). Geraadpleegd van https://uittrekselbank-nbdbiblion-nl.kb.idm.oclc.org/auteur-titel?q=willem elsschot

Elsschot, W. (1933). Kaas.  Forum, 2, 497-793.

Faneker, S. (2020). Willem Elsschot & Kaas. Geraadpleegd op 4 juli 2020 van https://uittrekselbank-nbdbiblion-nl.kb.idm.oclc.org/detail/622417/kaas

Jong, J. de & R.J. ter Avest (2020). Handleiding bij het opzetten en uitvoeren van (praktijk)onderzoek. Zwolle: 't Wasdom

Overzicht Willem Elsschot in de DBNL (primaire en secundaire bronnen) (2020). Geraadpleegd van https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=elss001

Reijt, Vic van de (2012).  Elsschot. Leven en werk van Alfons de Ridder. Amsterdam: Athenaeum - Polak & Van Gennep.

Rinckhout, E. (2011, 4 maart). "Elsschot schreef 'Kaas' als boetedoening".  De Morgen. Geraadpleegd op https://literom-nbdbiblion-nl.kb.idm.oclc.org/

Willem Elsschot (2020). In Biografisch Portaal. Geraadpleegd op http://www.biografischportaal.nl/

Posted in #elsschottiana, Aantekeningen van een antiquaar, bolas | No Comments »

maart 23rd, 2020 by Igor Cornelissen

Rosa Luxemburg in Nederland: “was soll ich tun?”

Volgend jaar is het 150 jaar geleden dat Rosa Luxemburg werd geboren. Ze wordt nog ieder jaar herdacht in Berlijn waar ze in 1919 werd vermoord. Haar moordenaar heeft nog een tijdje in Nederland vrij rond gelopen. De vraag dringt en dreigt: Wat moet ik met mijn Rosa Luxemburg collectie doen? Volgend jaar naar het antiquariaat ‘t Wasdom verhuizen?

Rosa was in Nederland toen in 1904 de Socialistische Internationale vergaderde. Het was de tijd dat de anarchisten de parlementaire socialisten wel konden vreten. De socialisten lieten zich dan ook soms vergezellen door potige lijfwachten. Rosa kreeg Wolf Lelie toegewezen. Wolf Lelie, de krachtige vaandeldrager van de SDAP, kende geen Duits. Beiden konden ze overweg met het jiddisj. Toen een opstootje dreigde vroeg Rosa aan Wolf: “Was sol ich tun?” Waarop Wolf Lelie antwoordde: ‘Ba mir bleibe’.

Rosa Luxemburg was vele jaren het schitterende voorbeeld voor de socialisten die zich verzetten tegen de Eerste Wereldoorlog. Rosa stemde met Karl Liebknecht in het Duitse parlement tegen de oorlogskredieten en bleef ageren. Ze kwam in de gevangenis. Veel socialisten en communisten noemden hun dochter naar Rosa. Zoals de Nederlandse communistenleider Paul de Groot. Zijn Rosa werd (met zijn vrouw) in Auschwitz vermoord. Paul de Groot hertrouwde, maar kwam dat verlies nooit te boven. De man was getraumatiseerd, maar ging niet naar een psychiater. Dat zou op zwakte kunnen wijzen.

Of ik mijn boeken van en over Rosa weg doe, merkt u wel. Deze kleine wetenswaardigheden heeft u alvast: onbetaalbaar.

Tags: #Luxemburg
Posted in Aantekeningen van een antiquaar, collecties | Reacties uitgeschakeld voor Rosa Luxemburg in Nederland: “was soll ich tun?”

maart 12th, 2020 by Vic van de Reijt

Elsschots onvindbare werk in een morsig antiquariaat

Vic van de Reijt (fotograaf Ringel Goslinga)

Met Willem Elsschot kwam ik voor het eerst in aanraking op de middelbare school. Niet via mijn docent Nederlands, die de literatuur liet ophouden bij de Tachtigers, maar via mijn jongere broer en mijn moeder. Mijn broertje zat op de HBS en worstelde zich voor zijn leeslijst door Lijmen-Het Been. Mijn moeder zorgde voor het uittreksel. ‘Dat boek moet jij ook lezen,’ zei mijn moeder, ‘dat gaat over het zakenleven, heel interessant, je vader werkt bij V&D, zo leer je zijn wereld ook kennen.’

Op het gymnasium hadden wij geen verplichte boekenlijst (’jullie lezen toch wel’, dacht de rector), dus ik las voor mijn plezier die geestige en soms onbegrijpelijke roman over Het Wereldtijdschrift, waarin helaas geen sprake was van de heren Vroom en Dreesman, maar Boorman en Laarmans bleken uitstekende vervangers. Tijdens mijn studie Nederlands in Amsterdam maakte ik kennis met de jonge uitgever Kees Aarts, die het virus van het boeken verzamelen op mij overbracht: Van het Reve, W.F. Hermans, de dichters van Barbarber en Gard Sivik, en Elsschot natuurlijk, van wie ik slechts één boek kende, maar van wie een Verzameld werk in één band was uitgegeven, dat sindsdien als onvindbaar gold.

Het duurde een jaar tot ik er een zag liggen, in de etalage van het morsige antiquariaat van mevrouw Jansen in de Spuistraat. Ooit was ik daar binnengestapt en meteen weggekeken, druk als mevrouw Jansen het had met de heren in regenjas die daar vanonder de toonbank pornobladen kwamen kopen. ‘Ben je er alweer? Ik heb niks voor jou,’ zei mevrouw Jansen. Met veel moeite wist ik haar richting etalage te bewegen. ‘Negen gulden en wegwezen!’

Deze zesde druk van het Verzameld werk (de blauwe kartonnen band uit 1963) was het begin van mijn Elsschot-verzameling, die in de loop der jaren verhonderdvoudigd is. Ik heb alles al, in alle drukken tijdens Elsschots leven verschenen, maar blijf bijkopen, steeds mooiere exemplaren. De doubletten gaan nu de deur uit, met een aantal muurbloemen waar ook geen plaats meer voor was – Vic van de Reijt

Naar de collectie

Posted in #elsschottiana, bibliofiel, collecties, VicvdReijt | No Comments »

maart 12th, 2020 by Jaap de Jong

Kaas, vuur en water

Een paar maanden geleden kwam ik in contact met Vic van de Reijt, Elsschotkenner en -bezitter. En niet alleen dat, ook een goede gastheer, muziekkenner, voormalig uitgever en wat al niet meer.

Natuurlijk kende ik Willem Elsschot. Het gedicht Het Huwelijk vond ik als jongen fantastisch, vooral de passage over de wetten die het komen tot de daad in de weg staan. Aan “het bewegingloos en zwijgend zitten bij het vuur” ben ik ontkomen. Het “rennen door het vuur en door het water plassen” laat ik nu aan anderen.

Met Kaas had ik weinig. Ik las het op de middelbare school. Het stond mij bij als saai. Wat een vergissing! Onlangs kreeg ik van Vic van de Reijt een collectie boeken ter verkoop aangeboden. Kostbare schatten met veel pracht en praal en stofomslag. Ik las Kaas, een exemplaar met inleiding en was verkocht bij de eerste zin: “Buffon heeft gezegd dat de stijl de mensch zelf is. Bondiger en juister kan het niet. Maar een gevoelsmensch is weinig gebaat met dat slagwoord dat daar staat als een model, om vereeuwigd te worden door een steenkapper. Kan men echter wel met woorden eenig inzicht geven in wat stijl eigenlijk is?” Zuinigheid met woorden, juist vanuit een weten dat woorden moeten raken. Dat is Elsschot. Ik wilde meer weten van Elsschot en las de prachtig uitgegeven biografie van Vic van de Reijt: Wat een vorm, wat een vent, wat een stijl en wat een tijd.

In de komende weken volop aandacht voor Elsschot en andere grootheden uit de collectie van Vic van de Reijt. Vic geeft in een hierop volgend blog de aftrap en vertelt hoe hij tot Elsschot kwam: in een morsig antiquariaat.

De collectie die wij aanbieden is opgesplitst in drie delen. Vanmiddag het eerste deel: een twintigtal boeken van Vestdijk, Elsschot, Reve, Richard Minne (Reve hield zeer van zijn poëzie) en Paul van Ostaijen. Bibliofiele uitgaven, een mooi stel bij elkaar.

We werken aan een catalogus waarin de totale door ons aangeboden collectie VdReijt staat. Blijf in contact, abonneer u op de nieuwsbrief.

Naar de deelcollectie

Posted in #elsschottiana, Aantekeningen van een antiquaar, bibliofiel, collecties, VicvdReijt | No Comments »