In 't Wasdom

Robert van Genechten was van oorsprong een Vlaming die in Utrecht als jurist afstudeerde en promoveerde. Een echte geleerde die in 1918 naar Holland was gevlucht (niet als enige) omdat hem wegens collaboratie met de Duitsers een zware straf te wachten stond. In de Tweede Wereldoorlog collaboreerde hij opnieuw. Als NSB’er kreeg hij van Mussert hoge posten in het op Duitse leest geschoeide onderwijs.

Het boekje dat hij in 1925 schreef is rustig van toon en maakt duidelijk dat de Vlamingen in heel veel opzichten door de Frans sprekende Walen werden gediscrimineerd. Het waren (en zijn nog) eigenlijk twee apart levende gemeenschappen, samen gedreven in één land. Van Genechten verweet de Vlamingen wel karaktervastheid. Ik meen daar nog iets van te proeven (meer niet) als ik met mijn vriendin in het Vlaamse land een vakantie door breng. Maar misschien ben ik wat te veel beïnvloed door de Antwerpse schrijver Willem Elsschot bij wie dat in zijn werk (en in zijn eigen leven als zakenman) doorsijpelt. Er waren veel Nederlanders die sympathie voelden voor de Vlamingen die voor hun eigen taal (dialecten soms) en universiteiten streden.

Van Genechten was een van de eersten die eind 1945 tot de doodstraf werd veroordeeld. Dat wachtte hij in zijn cel niet af. Een dag nadat Mussert was geëxecuteerd, hing hij zich in zijn cel op. Hij had ingezien dat hij helemaal verkeerd had gehandeld en betuigde in een brief spijt. Hij voltrok dus zelf zijn vonnis.

Genechten, R. van (1925. Wat willen de Vlamingen? Amsterdam: Elsevier. Goed, 1e druk, gebonden in linnen, 142 pp., met potloodaantekeningen. Uit de collectie van Igor Cornelissen. Zeer zeldzaam, € 29,50 (incl. verzendkosten) Interesse? Neem contact met ons op.

Méér nieuwe oude boeken bij Cornelissen & De Jong

Igor Cornelissen schreef onlangs een blog over Robert van Genechten en de zaak der Vlamingen. Ik herinner mij het graf van Van Genechten op Soestduinen. Ik schreef indertijd een aantal blogs over dat prachtige kerkhof, ongeveer 200 stappen gaans van mijn toenmalige huis in Utrecht.

Uit mijn dagaantekeningen van 2014.02.18

Geschiedenis leeft en zeker op het kerkhof. Ik liep vanmiddag op Soestbergen tegen het graf van Robert van Genechten aan. Hij ligt er – sinds zijn herbegrafenis in 1958 – samen met zijn zoon Frits die eind oktober 1949 een sierijzer tegen zijn hoofd kreeg en aan de gevolgen daarvan overleed. Het grafmonument maakte in eerste instantie op mij de indruk van een Boeddhabeeld. Het zit echter anders. Al in 1943 gaf Van Genechten opdracht aan de beeldhouwer en sierkunstenaar Chris Agterberg tot het ontwerp van het beeld op het graaf: een barende vrouw met een eikentak in haar hand. Germaanse symboliek. In dat jaar leed Van Genechten overigens aan een depressie en werd hij door de nazi’s op een zijspoor gezet. Robert van Genechten was een vooraanstaande NSB-er – naast Mussert en Van Geelkerken – en werd in oktober 1945 ter dood veroordeeld. In een laatste brief aan de griffier van het Bijzonder Gerechtshof betuigde hij schuld over zijn daden: ‘het is alsof ik uit een droom ontwaakt ben’ (RIOD, [1946])

Van Genechten wilde geen gratieverzoek indienen omdat zijn schuldbekentenis daardoor zijn betekenis zou verliezen en ook ‘omdat overigens de dood mij liever is dan het leven’. Hij ontliep het vuurpeloton door zich op te hangen aan de broekband van een onderbroek aan de buis van de centrale verwarming in zijn cel in Scheveningen, zo meldt het rapport van het RIOD.

Wat de geschiedenis nog interessanter maakt is het gegeven dat de uit Vlaanderen afkomstige Van Genechten ooit bevriend was met de dichter / dadaïst Paul van Ostaijen en hem rond 1919, tijdens zijn Berlijnse periode, brieven stuurde waarmee hij Van Ostaijen mogelijk op een politiek spoor zette. Die brieven waren in het bezit van Gerrit Borgers, maar zijn onlangs uitgegeven.

De brieven kan ik nog deze week bij de UB ophalen (Macht moet zijn in handen van de menschen met ethos : 5 brieven over macht en revolutie van Robert van Genechten aan Paul van Ostaijen (januari-maart 1919). Geschiedenis ligt op straat of in elk geval op het kerkhof.