Het tragische leven van Ralph Springer (1886-1942) is hier eerder besproken. De voormalige loodgieter schreef tussen 1917 en 1932 meerdere werken, waarvan er vier bij ons worden aangeboden. Onder het pseudoniem Marinus Gijzen Sr. schreef hij ook nog een drietal brochures (Een literatuur-dictator, Het antisemitisme en Bonzen). Hij was ooit communist, maar keerde zich tot het fascisme. Dat voorkwam niet dat hij in 1942 in Auschwitz werd vermoord.
’t Brokkenhuis is een intrigerende politieke ideeënroman waarin de hoofdpersoon Louis Barrèl als lijder aan een ‘gebroken hart’ wordt opgenomen in het sanatorium ‘t Brokkenhuis. Zijn vrouw Pia verlangt een huwelijk dat vrij was van seks, maar dat vermag Barrèl niet op te brengen. Hij ondergaat een behandeling – in drie fasen – die hem uiteindelijk tot de herboren Nieuwe Mens moet brengen. In de laatste fase krijgen de patiënten visioenen met beelden van de nieuwe wereld en is men genezen. Barrèl verlaat het sanatorium echter voortijdig en wordt op weg naar huis ogenblikkelijk verliefd op het eerste meisje dat hij ziet.
Dat laatste is ietwat ironisch, ook al omdat Springer zelf ook nogal snel “verliefd” raakte op de eerste de beste nieuwe beweging die zich aandiende. Hij baande zich een kronkelende weg door het politieke landschap uit de eerste helft van de twintigste eeuw waarbij hij de ene beweging inruilde voor de andere en ten lange leste wordt opgeslokt en vernietigt door het fascisme.
Het bandontwerp en de drie kleurenillustraties zijn van Hans Borrebach (1903-1991), fotograaf en illustrator, die onder meer de boeken van Cissy van Marxveldt illustreerde. Borrebach was aanhanger en propagandist van het nudisme; de opvatting dat er niets in de weg moet staan tussen mens en de natuur, zelfs geen dun linnen: “de mens moet naakt”. Het is misschien een wat merkwaardige combinatie, maar ik vermoed dat het Ralph Springer vooral om de naakte waarheid over mens en maatschappij ging. Hans Borrebach publiceerde enkele pornografische romans en werkte aan een seksencyclopedie.
Volgens Borrebach was er geen uitgever die deze encyclopedie durfde uit te geven. Een saillant detail is dat Hans Borrebach, blijkbaar toch een wat schimmige figuur, tijdens de oorlog het affiche voor de nazistische propagandafilm Jud Süss zou hebben ontworpen.
Robin Arntz schreef in 2019 een interessante bachelorscriptie over dit werk van Springer waarin hij de roman op verschillende niveaus analyseert (op verhaalniveau, lezersniveau, incl. intertekstuele elementen). Het gaat om: De Mensch moet naakt! Een normatieve analyse van ’t Brokkenhuis door Ralph Springer
Het boek van Springer is, net zoals de andere hier aangeboden romans van Springer, afkomstig uit de collectie van Igor Cornelissen. Niet verwonderlijk, want mensen als Ralph Springer – met hun (al dan niet dramatische) ideologische keuzes en levensloop – hadden altijd zijn volle aandacht.
Ralph Springer (1932). 't Brokkenhuis. Een sanatorium voor lijders aan een "gebroken hart". Leiden: Algemene Boek en Handelsmaatschappij v.h. Batteljee & Terpstra. I.g.st., vergeeld papier, 347 pp. Voorwoord ("woord van waardering" van dr. Frans Dülberg. Bandontwerp op voorplat en twee illustraties (in kleur) van Hans Borrebach (de eerste (van drie) illustratie mist, en is hierboven afgebeeld). Uit de collectie van Igor Cornelissen. Zeer zeldzaam. Niet meer leverbaar.
Méér nieuwe oude boeken bij antiquariaat Cornelissen & De Jong, ook van Ralph Springer.