In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
maart 24th, 2020 by Igor Cornelissen

Van Randwijk: onderwijzer uit de Jordaan

Henk van Randwijk had enkele voordelen boven alle anderen die over de oorlog schreven. Hij was voor de oorlog onderwijzer in de Jordaan geweest en wist dus hoe hij een begrijpelijk verhaal moest vertellen. In de tweede plaats kon hij ook nog goed schrijven. Hij had heel wat bijgeleerd sinds hij, voor de oorlog, zijn progressieve christelijke roman Burgers in nood schreef. Voornaamste reden: hij had midden in het verzet gezeten als (hoofd) redacteur van het illegale Vrij Nederland. Dat bleef hij na de oorlog. Tot het weekblad bijna geen lezers meer overhield.

Van Randwijk was voor een vrij, onafhankelijk Indonesië, maar de regering (KVP en PvdA) bleef troepen sturen en oorlog voeren omdat het land ‘van ons’ was. Van Randwijk schreef dat hij zich schaamde Nederlander te zijn. Voor het Algemeen Handelsblad schreef hij onder de naam Sjoerd van Vliet (zijn verzetsnaam) terugblikken; Hoe het werkelijk geweest was. De angst, de moed, de steun, trouw. Al die gewone woorden kregen bij hem een lading omdat hij wist waarover hij schreef.

Ik kwam bij Vrij Nederland in 1962 toen Van Randwijk al lang was opgevolgd door de katholieke Mathieu Smedts, ook een verzetsman, die een gruwelijk kamp had overleefd waar iedere week mensen onder de valbijl stierven. Ik heb een keer met Van Randwijk in een televisieforum gezeten. Hij was een begaafd spreker. Iemand met wat vroeger een charisma werd genoemd. Ik weet er weinig meer van. Het ging meen ik over hulp aan arme landen. Van Randwijk pleitte voor ontwikkelingshulp. Ik zat nog in mijn trotskistische periode en mikte op de wereldrevolutie en de opstand van de Afrikaanse volkeren. We zaten er, denk ik nu, beiden naast.

Als Van Randwijk over de oorlog schreef had hij gelijk. Het verzet had wel degelijk zin gehad. Niet eens om het nuttig effect als wel als houding. Een teken om een grens te stellen aan Hitlers macht. ‘En welke morele kracht, welke oproep voor vandaag en morgen zou nog betekenis hebben, als die van gisteren wordt ontkend?

Meer biografieën

Geef een reactie

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com