Nog decennia nadat de vlammen waren gedoofd laaide de discussie over brand en Berlijn (1933) op. Herhaaldelijk. Dat de jonge, werkloze metselaar Marinus van der Lubbe de brand had gesticht, moest men wel aannemen. Hij had het bij zijn verhoren en tijdens de rechtszaak herhaaldelijk verklaard: HIJ en hij alleen had de brand gesticht. Het was bedoeld als oproep aan de Duitse arbeiders om in verzet te komen tegen Hitler.
De nazi’s wilden bewijzen dat hier sprake was van een communistisch complot. De communisten wisten zeker dat Van der Lubbe in handen was gevallen van de nazi’s. Hij had zich door hen laten misbruiken. Zo werd de goudeerlijke Leidse arbeider het slachtoffer van een gewetenloze ideologische strijd waarbij leugens, valse verklaringen en meineden niet van de lucht waren. Op een gegeven moment hield die oorlog op. Men nam wel aan dat Van der Lubbe uit eerlijke motieven de brand had gesticht. Toch bleven er vraagtekens. Kon de slechtziende Marinus de brand met zijn beperkte middelen alleen hebben gesticht. Had hij misschien, zonder dat hij het zelf wist, hulp gekregen van de nazi’s die van zijn plannen hadden gehoord?
De Canadese jurist en historicus Benjamin Hett acht het laatste mogelijk en hij gebruikt er materiaal voor dat in 790 voetnoten is terug te vinden. Maar bewijs voor zij vermoeden levert ook Hett niet. Intussen zijn alle tijdgenoten van Marinus van der Lubbe en het proces overleden. Onwaarschijnlijk dat Hett de laatste is die over de Rijksdagbrand schrijft. Het blijft voor velen onbegrijpelijk dat een eenling iets bedenkt en het uitvoert. Daar moet toch een beweging met een financier achter zitten?
Geef een reactie