In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
mei 11th, 2021 by Jaap de Jong

Het aards tekort

Oude boeken weggooien. Ik kan het niet, ook al is het een onooglijk boek. Zijn de vochtvlekken de zichtbare resten van oude jenever of is het opgedroogd regenwater uit Igor’s tuin aan de Vondelkade? Het omslag is aan de achterzijde ietwat gekruld, ook nog nadat het drie dagen onder de Essays van Montaigne en zeven delen van de Winkler Prins encyclopedie lag.

Hoogstwaarschijnlijk werd het omslag van Het aards tekort beschadigd door een wat ongelukkige opbergplek. Igor stopte de autobiografische roman in het mapje van Hans Koning (1921-2007) (ook wel: Hans Koningsberger) dat hij over hem aanlegde. Het is overigens zeker dat hij de ontmoeting met Hans Koning in Londen heeft vastgelegd in een agenda & notitieboekje: 22 maart 1985 In the Ordnance: “Igor, je bent een goeie vent. Hoera. Dag – Hans Koning”. Die agenda’s liggen binnenkort bij het IISG.

Hans Koning, die in 1951 naar Amerika emigreerde en daar succes had als schrijver, was niet zomaar een schrijver. Hij was ook de kleinzoon van Abraham van Collem (1858-1933) die in zijn gedichten een pantheïstisch-mystieke interpretatie van de Ethica van Spinoza verwoordde. En dat combineerde hij met een socialistische kijk op de dingen. Ook zìjn werk verzamelde Igor. En – niet terzijde – eerder schreef Jaap Meijer een studie over Van Collum. Hans Koning bleef tot de laatste snik trouw aan het socialisme. Dat was in elk geval een ander socialisme dan dat van Wim Kok en Wouter Bos, schrijft J.L. Heldring in een column. Heldring wist wat het understatement vermag. 

Hans Koning was twaalf jaar toen zijn grootvader Abraham van Collem overleed. Hij droeg Het aards tekort aan hem op en memoreert hem ook omdat hij dankzij hem zonder de erfzonde van het racisme was geboren: “Hij was communist, een van de eersten in Holland. Hij schonk de rij van huizen die hij bezat weg, iets waarover ik geen wrok probeer te koesteren. Hij was tevens een min of meer bekend dichter en in Holland wordt zijn werk, dunne bundeltjes met pacifistische en socialistische gedichten, nog altijd sporadisch gelezen. In het begin kwam Christus ‘met zijn zacht gelaat’, er nog in voor, maar later schreef hij God, ‘een vreemde naam’ afgeworpen te hebben en een nieuwe en andere mens, die niet haatte, niet liefhad, maar deed, te zijn geworden.”

Hans Koning was niet bang voor de dood, zo schrijft hij in zijn autobiografisch getinte roman. Hij had Schopenhauer gelezen en ook nog eens begrepen. De dood betekent een bevrijding van de last van de individualiteit: de wil tot voortbestaan. Dat wat verlangt te bestaan is slechts op indirecte wijze het individu. Het bestaan bevredigt de wil slechts tijdelijk. Als je weet dat je diepste zelf slechts de universele wil tot leven is, dan besef je hoe kinderachtig en belachelijk die zorgen over je individualiteit zijn, schrijft Hans Koning ergens.

Een andere leraar dan Schopenhauer zei eerder al dat je naar de lelies op het land en de vogels in de lucht moet kijken in plaats van je zorgen te maken over je diepste eigenste Ik. Maar ik dwaal af en moet bij de tekst van Hans Koning blijven.

In Het aards tekort staan namelijk tal van behartenswaardige zaken. Zoals de opmerking dat wij ooit de eenzaamheid kenden. Niet de eenzaamheid die je voelt temidden van een onverschillige menigte, maar die van de oneindige duisternis van de nacht onder een open hemel, en de onmetelijke leegte van de wildernis. Alleen voelde je je dan niet verloren. Je vond jezelf.

Dat was eens.

Nu noemen wij een verlaten plek een plek waar we geen hulp kunnen vinden tegen iemand van onze eigen soort. Dat is iets anders.

Oude boeken weggooien. Ik kan het niet, ook al zitten er vochtvlekken op en is de achterkant van het omslag gekruld. Het ging door de handen van boeiende mensen. Het is gewaarmerkt en waar gebleken.

Koning, H. (1974). Het aards tekort. Amsterdam: Meulenhoff. Matig; vochtvlekjes op omslag, gekruld achterplat, binnenwerk goed, 207 pp., paperback. Stempel [archief Igor Cornelissen]. Gesigneerd en met opdracht van Hans Koning aan Igor Cornelissen. Niet zeldzaam, maar wel uniek. In combinatie met een gesigneerd exemplaar van bovenstaande column € 75,00 dan wel een ander aannemelijk bod. Interesse? Neem contact met ons op.

Méér nieuwe oude boeken bij antiquariaat Cornelissen & De Jong

Geef een reactie

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com