In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
oktober 28th, 2020 by Igor Cornelissen

Sint-Petersburg: de passie van Hans Boland

In deze stadsgids staat alles. Bijna alles, dus niet dat ik daar met mijn vriendin Anke jaren geleden de Aurora bezocht, langs het Finland station liep waar ik een flesje koshere vodka kocht om vervolgens op zoek te gaan naar een café. Ik kende er heg noch steg, maar liep mijn neus achterna die mij vaker hielp op mijn zoektochten door onbekende gebieden. Het is nog iets verder, zei ik zelfverzekerd steeds tegen Anke. En waarlijk, daar iets verderop, branden lichtjes. Een echt café, fatsoenlijk en toch Russisch. Ik hoefde mijn flesje niet aan te spreken, want ze hadden daar volop. Door de ramen keek ik naar buiten. Berkenbomen en licht sneeuwval. Ik zat meteen midden in een verhaal van Tsjechov of Poesjkin of welke Russische schrijver dan ook. Ik voelde me ineens heel erg thuis en kwam met mijn dertig Russische woorden een heel eind.

Hans Boland slaat me in alle opzichten. Hij heeft er gewoond, spreekt en schrijft vloeiend Russisch en kreeg prijzen voor zijn vertalingen. Ik doe zijn uitputtende gids weg omdat de kans dat ik nog eens in Leningrad (ik gebruik de oude naam nog maar eens) ook zonder Corona nihil is. Op de achterflap wordt Sint-Petersburg terecht een stad van glorie en gruwel genoemd. Die twee g’s waren er ook tijdens de Tweede Wereldoorlog toen de Duitsers er niet in slaagden de stad te veroveren. De hongersnood kostte honderdduizenden burgers het leven. Er moet zelfs kannibalisme zijn voorgekomen.

Boland schrijft met passie en dat houdt alles in. Liefde en nuchterheid. Over het Kirov ballet, het sovjet paradepaardje  dat ook in het buitenland volle zalen trok, vertoonde eigenlijk meer veredelde acrobatiek dan ware danskunst.

Voor de echte kunst neemt Boland je mee naar de Ermitage. Katherina de Grote kocht meer dan drieduizend schilderijen van Westerse kunstenaars aan. Maar er is veel meer te zien. Alleen voor de Ermitage zou je een paar dagen moeten uittrekken, maar toen ik er was, kregen we meen ik niet meer dan drie uur. De gids was onverbiddelijk. Ik zag er de De verloren zoon van Rembrandt en de tranen schoten me in de ogen.

Bij Boland valt zijn evenwichtigheid op. Hij noemt de door de nazi’s aangerichte verwoesten niet, maar beschrijft eveneens de door de bolsjewiki na 1917 aangerichte en onherstelbare schade aan in musea en aan kunstvoorwerpen. Dichteressen als Achmatova en Tsjoekovskaja die in Leningrad woonden, worden op de huid gevolgd. Waar woonden ze en wat is er van en over hen bewaard gebleven? Op een heel andere plek is het sigarettenpijpje van Dzerjzjinski te zien. Hij was de leider van de Tsjeka die de jacht inzette op alle tegenstanders van Lenin en Trotski. De man was meedogenloos en Boland noemt de Tsjeka dan ook het grote voorbeeld voor Hitlers geheime dienst.

Enkele foto’s zijn van mijn vriend Gerrit Oorthuys die mij vaak opbelt om over ‘de mensen van vroeger’ te praten. Soms komt hij naar Zwolle. Gerrit is door zijn moeder communistisch opgevoed, maar merkte dat de leer niet klopte.

Ik kan u niet verzekeren of u na het lezen in deze uitgebreide gids de ‘Russische ziel’ hebt ontdekt, maar Sint-Petersburg heeft in ieder geval geen geheimen meer voor u.

Boland, H (2005). Sint-Petersburg onderhuids. Een stadsgids. Amsterdam: Athenaeum - Polak & Van Gennep. i.z.g.st., als nieuw. Paperback, 365 pp., 1e druk. Met illustraties. Uit de collectie Igor Cornelissen. Met kaarten, register op straten en overzicht musea. € 22,50 (incl. verzendkosten). Bestellen? Mail of bel ons.

Geef een reactie

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com