In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
april 28th, 2021 by Jaap de Jong

Naakt en sidderend aan de dijk gezet. La Rouchefoucauld en het eigenbelang

Eigenbelang is volgens La Rouchefoucauld (1613-1680) de ware drijfveer van het menselijk handelen. Dat geldt ook bij het uitdragen van deugden. Zelfs als het gaat om de schijnbaar belangeloze vreugde die men ervaart in een gesprek met een vriend over boeken of het samen genieten van een goede wijn. La Rouchefoucauld hakt ons het hoofd af: “De eerste opwelling van vreugde die we ervaren bij het geluk van onze vrienden komt niet voort uit onze goede inborst, of de vriendschap die we voor hen voelen, maar uit de egoïstische verwachting dat ook wij een keer aan de beurt komen, of van hun voorspoed kunnen profiteren.”

Waar een lezer van de Heidelberger Catechismus wellicht nog enig licht ziet gloren, verkeert dit bij La Rouchefoucauld in eeuwige duisternis. De mens wordt bij hem naakt, kaal en sidderend aan de dijk gezet, maar niet dan nadat hij door de filosoof gebrandmerkt is met een gloeiend hete ijzeren staaf.

Hans van Straten (1923-2004) was een liefhebber van het werk van La Rouchefoucauld. In het vroege voorjaar van 1988 schenkt hij aan Igor Cornelissen een exemplaar van een clandestiene uitgave van de Maximes (de collectie van 504 principes). In een begeleidend briefje vertelt hij hem iets over de herkomst. Een clandestiene productie van La Rochecoucauld, uitgegeven bij A.A. Balkema (1906-1996). Het gaat vlg. Hans van Straten om een uitgave uit 1944, hoewel de titelpagina valselijk het jaar 1942 vermeldt. Het boekje werd gedrukt door Meijer te Wormerveer. De omslag vervaardigde Hans van Straten zelf “op de Brother-schrijfmaajien”, zo lees ik in de begeleidende brief. Hans wist waar hij over sprak. Hij kwam – met andere anti-Duitsgezinden als J.B. Chartes en Bert Schierbeek – met regelmaat bij de boekhandel en uitgeverij van Balkema en werkte mee aan zijn clandestiene uitgaven. 

De uitgever August Aimé (Guus) Balkema kwam ter wereld in Avereest (Ov.) en speelde een belangrijk rol in de boekenwereld. In Amsterdam, maar later ook in Zuid-Afrika. Zijn uitgeverij in het Huis aan de Drie Grachten in Amsterdam werd in de oorlog gebruikt als drukkerij waar zo’n vijftig clandestiene uitgaven verschenen, waaronder ook deze uitgave m.m.v. Hans van Straten.

Réflections ou sentences et Maximes Morales par M. de la Rouchefoucauld (Amsterdam, MDCCCCXXXXII) [1944, niet: 1942] - een niet gepagineerde uitgave van de collectie van de 504 principes (Franstalig). Lichtblauw papieren omslag met flappen, vervaardigd door Hans van Straten op de Brother-schrijfmaajien. Oplage 200 exemplaren naar de editie van M.D.L. Gilbert (Paris, 1868), "en Garament de 8 sur papier des manufactures de Pannekoek pour [volgt beeldmerk met de letters A A B]. Met begeleidend briefje van Hans van Straten. Uit de collectie Igor Cornelissen.

Te koop tegen een aannemelijk bod. Interesse? Neem contact met ons op.

Méér nieuwe oude boeken bij Cornelissen & De Jong, ook van Louis-Ferdinand Céline, Max Blokzijl, Sandor Marai en anderen.

 

Geef een reactie

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com