In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
december 13th, 2020 by Igor Cornelissen

Houwdegen Kitchener – de man met het priemende oog

Egypte, Soedan, Zuid Afrika. Overal waar generaal Horatio H. Kitchener (1850-1916) zijn voetstappen zette, steeg het Britse wereldrijk in aanzien en faam. Tenminste bij de Britten die meenden dat ze er niet alleen recht op hadden dat in alle werelddelen vlag en wimpel wapperde, maar ook dat overwonnen volkeren blij moesten zijn dat er recht, orde en beschaving heerste. Daar hoorde het Christendom uiteraard bij.

Kitchener, hoewel in wezen schuw en ook nog bijziend, was een houwdegen. Philip Magnus voert de lezer aan de hand van Kitchener dat wereldrijk binnen en laat op onverbiddelijke wijze zien hoe Kitchener niet alleen de zwarten van Afrika, maar ook de blanke Boeren eronder kreeg en eronder wist te houden. Veel sabelgekletter en kruitdampen. Ook de (militaire) fouten die Kitchener maakte, maar aan diens populariteit niets afdeden, worden door zijn biograaf Philip Magnus in kaart gebracht.

Het Nederlandse publiek was destijds vooral geschokt door de krantenberichten over de door hem opgezette concentratiekampen. Daar werden duizenden Boeren met hun vrouwen en kinderen opgesloten. De toestanden waren erbarmelijk. Slecht eten en ontbrekende hygiëne. De vrouwen en vooral de kinderen stierven er als ratten. Een Engelse dame Emily Hobhouse kreeg na veel tegenstand de mogelijkheid om in 1901 een aantal kampen te bezoeken. Ze schrok zich rot. Ze publiceerde er over, een onderzoek werd ingesteld, maar er veranderde weinig. Kitchener ergerde zich rot aan ‘dat klerewijf’. Later is geschreven dat Kitcheners concentratiekampen model hebben gestaan voor de vernietigingskampen onder Hitler, maar dat waren een paar stappen te ver.

Overigens heeft mijn oom Herman (ik heb hem helaas niet gekend) in Zuid Afrika gevochten aan de zijde van de Boeren. Toen hij terugkwam naar zijn geboortestad Monnikendam is hij daar als een held ingehaald. Oom Herman heeft over het hele land lezingen gehouden over de erbarmelijke kampen. Hij wist waar hij het over had: Hij was er gevangene geweest.

Kitcheners naam mag in Nederland nu onbekend zijn, zijn beeltenis heeft iedereen wel eens gezien in een geschiedenisboek. Hij is de man met de priemende ogen en uitstekende wijsvinger op de affiche uit 1914 die de Engelse jongemannen opriep dienst te nemen in de Eerste Wereldoorlog. ‘Your Country needs YOU’. Honderdduizenden jongens kwamen om tijdens gevechten in de loopgraven van België en Noord Frankrijk. Kitchener verdronk toen een Duitse torpedo een Britse schip tot zinken bracht. Kitchener was daar aan boord met een diplomatieke missie op weg naar Rusland.

Het zou interessant zijn eens uit te zoeken wat er in de Nederlandse kranten tijdens de Boerenoorlogen over Kitchener is gepubliceerd. Maar dat terzijde.


Magnus, Ph. (1958). Portrait of an imperialist. London: John Murray. I.g.st., gebonden in rood linnen gouden belettering. Met stofomslag. 409 pp., 1e druk. Met illustraties. € 22,50 (incl. pak- en verzendkosten). Interesse? Neem contact met ons op.

Méér nieuwe oude boeken bij Cornelissen & De Jong

Geef een reactie

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com