In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
september 8th, 2020 by Igor Cornelissen

De annexatie van de geschiedenis en de vrouw met de schaar in haar hand

De staking in Amsterdam en omstreken uit 1941 was, zeggen sommige geschiedschrijvers, de eerste en enige staking door niet joden tegen de vervolging van hun stad- of anders gezegd klasse genoten. Ieder jaar werd de staking herdacht. Maar door wie en hoe?

De communisten eisten de staking voor zich op. Het proletariaat had zich geweerd. Het was een sein geweest voor het nationale verzet. De gemeente Amsterdam wilde het graag algemeen houden. De communisten, jarenlang een grote factor in de gemeenteraad (met wethouders), eisten niet het alleenvertoningsrecht op, maar wel de erkenning dat hun staking was geweest.

Annet Mooij schrijft over de onsmakelijke kanten van de intriges rondom de herdenking. Een foto waarop Paul de Groot en Gerben Wagenaar samen een krans leggen is veelbetekenend. Verzetsstrijder Wagenaar werd oppositioneel binnen de CPN, geroyeerd en vervolgens weggezet als klassevijand en handlanger van de Engelse geheime dienst. Hoe moest dat nu verder? Konden ze daarna nog een krans leggen? In ieder geval niet samen. Het Amsterdamse gemeentebestuur moest daar doorheen zeilen. Of er omheen. En dan waren er nog de joden. De CPN legde het accent op de antifascistische strijd. Dat het een protest was tegen de anti-joodse maatregelen kwam op de achtergrond.

Annet Mooij beschrijft hoe iets heldhaftigs en inderdaad unieks, bij herdenkingen iets naargeestigs kreeg. Zelfs onsmakelijk. Niet in de laatste plaats doordat allerhande linksradicale groepen de herdenking wilden annexeren. Er kon, vonden ze, ook geprotesteerd worden tegen Biafra en tegen de bezettingspolitiek van Israël.

Niet voor het eerst had Henriëtte Boas (1911-2001) een afwijkende mening. Zij las de krant met de schaar in de hand en had misschien wel de potentie de Geschiedenis zelf te corrigeren. Zij was beroemd in krantenlezend Nederland, en niet alleen vanwege haar ingezonden stukken. Volgens haar was de staking een eenmalige gebeurtenis en er was geen enkel joods leven door gered. Men kon volgens haar maar beter stoppen met de herdenking. Zo barmhartig, heldhaftig en vastberaden was de houding van de Amsterdammers tijdens de rest van de bezetting nu ook weer niet geweest.

Geen vrolijke, wel nuttige lectuur. Niet alleen voor mensen die, zoals ik, wel eens meeliepen in de herdenkingsoptocht.

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com