In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
november 29th, 2020 by Jaap de Jong

De waarheid is dat het leven je naakt aan de dijk zet

Gisteren liep ik op mijn tocht door de Broerenkerk langs de afdeling filosofie & theologie en zag de heruitgave van De bijbel als schepping van Friedrich Weinreb liggen. Ik las het boek nooit. Na kennisname van de Weinrebaffaire voelde ik daar geen enkele behoefte toe, al intrigeerde mij die profetenbaard van Weinreb wel. De slogan waarmee de heruitgave van het boek wordt aangeprezen – “biedt een diepgaand en tijdloos inzicht in de structuur en zin van het leven” – doet mij glimlachen. Typisch de woordkeus van een goeroe. Een goed boek legt zichzelf uit.

Bij de afdeling literatuur lag meer dan ik aan kan, zoals een heruitgave van Een vriend keert weer van Arnold Zweig (over Jacob Israël de Haan, afkomstig uit de collectie van Vic van de Reijt). Wel nam ik het boek van Renate Rubinstein mee: Bange mensen stellen geen vragen (samensteller & inleider Ronit Palache, op 10 december a.s. bij Cornelissen & De Jong). Renate Rubinstein trad tot het bittere einde op als de verdediger van Weinreb. Een mens maakt keuzes in wat hij wel of niet toelaat en die keuzes zijn niet altijd rationeel. Bijna nooit. Renate Rubinstein had daar weet van. In het opstel De waarheid vertellen schrijft ze dat wij ons niet graag laat desillusioneren: “Het onbewuste, waarvan het bestaan zo vaak aangevochten wordt, is er immers, ik heb dat zelf ervaren. Als een hemelse moeder beschermt het je tegen een harde klap, zelfs de grofste moderne uitdeler van de volle mep waarheid kan daar niet tegenop.” Althans, niet meteen.

Nochtans staat er een hoop waarheid in de stukken van Rubinstein. Of beter; er staan dingen in die soms tegendraads, dan weer meegaand zijn. Of ze neemt je mee in haar denkproces. Grappig en actueel is bijvoorbeeld een stuk uit september 1965 waarin ze schrijft over het omverwerpen van beelden. In dit geval het beeld van Van Heutsz in Coevorden: “Maar daarmee is het nog niet nodig gevonden de standbeelden van voorbije helden omver te werpen (…). Dat zou verkeerd zijn, niet omdat het de voorvaderen zou onteren, maar omdat het voor ons te veel eer zou zijn. Wij zijn nu eenmaal niet een volk dat door de eeuwen heen het militarisme heeft geschuwd en de dappere maar kleine man heeft geëerd. Het zou geschiedvervalsing zijn om het anders voor te stellen.” Tot zover Rubinstein.

Het was overigens de latere minister van Defensie Relus ter Beek (1944-2008), aanhanger van Nieuw Links bij de PvdA, die in 1965 een bord plaatste bij het standbeeld van Van Heutsz met de tekst: “Ontslapen onder het hakenkruis; gesneuveld bij het uitmoorden van het 39ste Atjehse dorp; bij het verkrachten van de 79ste Atjehse vrouw; om het geschokte vertrouwen van het Ned.-Indische bestuur opnieuw te funderen.” Die actie leverde hem en zijn medestander Alard van Lenthe een aanklacht op van de dochter van Van Heutsz waarop ze werden veroordeeld tot het betalen van een boete van 50 gulden. Ter Beek was later als minister de eerstverantwoordelijke voor de Nederlandse deelname aan de Golfoorlog van 1990/’91 en voor de uitzending van Nederlandse militairen naar Bosnië (Srebenica).

De waarheid is dat het leven je kaal en naakt aan de dijk zet. Telkens opnieuw.


Rubinstein, R. (2020). Bange mensen stellen geen vragen. Samengesteld en ingeleid door Ronit Palache. Amsterdam/Antwerpen: De Arbeiderspers Paperback met flappen, privé-domeinreeks, 521 pp. Interesse? U kunt zich hier van een gesigneerd exemplaar verzekeren, evt. met opdracht.

Méér nieuwe oude boeken bij Cornelissen & De Jong

Geef een reactie

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com