In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
november 18th, 2021 by Jaap de Jong

Reve als kerkhistoricus

Het was iets over vijven toen ik gistermiddag in het statige Zwolse hotel Wientjes bij een gezelschap van drie heren aanschoof: “Men of letters”, zou Igor zeggen. Eén van hen at die avond bij ons, een ander gaf ik bij aankomst een hint. Dat deed ik met een dichtregel en was bedoeld om hem bij het aanstaande vertrek mild te stemmen: “De Drenten o, het zal hun een zorg zijn of de wereld vergaat / als om zes uur het eten maar op tafel staat”.

Het gesprek ging over dichters. Over Reve, Revius, Achterberg, het gereformeerde schuldgevoel en nog veel meer: “’t Zijn de joden niet Heer Jesus die u kruisten” schalde het door de grote eetzaal van Wientjes en “eigenlijk geloof ik helemaal niets, en twijfel ik aan alles, zelfs aan U. / Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft / dan denk ik dat Gij liefde zijt en eenzaam.” Ja, eenzaam als die jongen in Woudsend en wat al niet meer. God weet het.

Nog eentje dan: hoe dichter bij Hattem / hoe minder van dattem

Het werd die middag later dan zes uur en de wereld is ook al niet vergaan. Nu is het morgen geweest, een nieuwe dag en lees ik een artikel van Van As die zich in het Reviusjaar (1986) in Gods eigen krant afvroeg “of er nog ongeletterden rondlopen die de dichter-schrijver Revius in verband brengen met ene Gerard Reve”.

Wat H.H.J. van As toen niet wist is dat ook Gerard Reve zich onder die “ongeletterden” bevond. In een brief aan Geert van Oorschot schrijft Reve dat hij een rechtstreekse afstammeling is van Jacobus Revius en geeft hij Van Oorschot de hint om die Revius onmiddellijk in zijn fonds op te nemen. Hij is minstens van het niveau van Vondel, schrijft Reve. Bladzijde na bladzijde oreert Reve over Jacobus Revius, de Reformaatsie, de realis presentia en de Mariaverering. Bovendien geeft hij in het voorbijgaan ook nog een definitie van het Ware Geloof. De rest immers is sentimentalisme, ethies gelul en dergelijke meer, zo schrijft hij: “Je bent katholiek omdat je dan met Haar naar bed gaat, en Zijn Lichaam en Bloed nuttigt. Rome is dus eten en drinken, plus nog dat andere.”

Het is goed dat Van Dis dit alles niet meer hoeft te beleven. Intussen ben ik wel voor een grondig onderzoek naar Gerard Reve en zijn plaats in de Nederlandse religiegeschiedenis. De historica Enny de Bruijn schreef eerder een gewaardeerde biografie over Jacobus Revius, maar ik denk niet dat zij aandacht besteedt aan de connectie tussen Reve en Revius.

Ik geef toe dat het thema nog wat vaag is, maar bij Cornelissen & De Jong is inmiddels een aardige collectie Reviana en kunt u zich oriënteren. Alles is te koop bij ons. Hoewel, niet alles, want vanmorgen verkocht ik het laatste exemplaar van de bundel van Lévi Weemoedt. Wel nam ik gisteravond uit Wientjes een enveloppe mee die aan de heer Izaäk van Wijk uit Assen is gericht. Die voeg ik bij de collectie parafernalia. Dit alles geheel terzijde.

Reviana bij ’t Wasdom. Méér nieuwe oude boeken bij antiquariaat t’ Wasdom van Cornelissen & De Jong

Geef een reactie

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com