De literatuurcriticus en latere Leidse hoogleraar Hans Gomperts kwam in zijn recensies en op de televisie (hij interviewde als een van de eersten Gerard Reve) over als een uiterst beschaafde, erudiete en innemende cultuurdrager. En dat was hij denk ik ook. Zijn studie rechten kon hij door de Duitse inval niet afmaken, maar heel erg vond hij dat niet. Al voor de oorlog was de literatuur zijn grote liefde. Hij getuigde daarvan in het studentenblad Propria Cures waarin hij zich ontpopte als een Ter Braak adept. Een bewonderaar en verdediger van Menno ter Braak bleef hij zijn hele leven. Dat moest wel ruzie worden met Willem Frederik Hermans die de man zwaar overschat vond. Die controverse over Ter Braak (en Du Perron) heeft decennia geduurd. Hermans: “Zodra ik vind dat mijn naam weer eens in de krant moet komen, trap ik op Gomperts, niet uit kwaadaardigheid, maar zoals een tramconducteur trapt op zijn bel.” Dat soort uitbarstingen lijken helaas voorgoed verleden tijd.
Gomperts ontkwam in mei 1940 naar Londen en werd daar secretaris van de minister van Koloniën, de katholieke en reactionaire mr. Welter. Daarover heeft Gomperts nooit geschreven. Jammer. Wel over de groten van het Mooie Woord, in Nederland en ver daarbuiten. Multatuli en Slauerhoff natuurlijk en ver daarbuiten Nabokov, Kafka, Shakespeare en Edmond Wilson. Zijn belangstelling en kennis leek onuitputtelijk
Na 1945 werd Gomperts redacteur van het toen gezaghebbende Het Parool. Eerst als correspondent in Parijs. Het verhaal gaat dat hij geen telefoon wilde. Dat stoorde maar als hij aan het denken was. Hij kwam terug naar Amsterdam waar hij de kunstredactie versterkte. Hij kreeg prijzen voor zijn essays. Na zijn pensionering ging hij in Zuid Frankrijk wonen. Hij werkte er aan een dikke studie over de bewonderde Ter Braak. Er was toch iets mis aan de man. Dat bleek toen het boek na Gomperts dood uitkwam: ook Ter Braak was niet vrij geweest van antisemitisme.
Het leek wel of Gomperts zichzelf een beetje onttroond had.
H.A. Gomperts (1960). Jagen om te leven. Amsterdam: G.A. van Oorschot. Goed, gekartonneerd. Gebonden, 299 pp. Stoa-reeks, 1e druk, € 17,95 (incl. pak- en verzendkosten). Interesse? Neem contact met ons op.
Méér nieuwe oude boeken bij Cornelissen & De Jong
Geef een reactie