Egon Erwin Kisch (1885-1948) werd geboren in Praag, maar schreef in het Duits. Hij wordt gerekend tot de beroemdste reporters van voor 1940. Schreib das auf Kisch! werd een beroemde kreet onder vooroorlogse verslaggevers, want Kisch, een overtuigd communist, was overal in Europa. Hij schreef een boek onder die titel. Voor voetbalverslagen ging ‘der rasende Reporter’ niet aan de kant. En ook nog in Australië waar hem eerst de toegang werd ontzegd. Allert de Lange was een uitgever die Duitse en Oostenrijkse schrijvers onder zijn hoede nam nadat Hitler in 1933 aan de macht was gekomen. Joodse schrijvers dus of communisten. Of, zoals in het geval van Kisch, beide. Uiteindelijk kwam hij in Mexico terecht. Na de oorlog keerde hij terug naar zijn geliefde Praag, maar hij stierf in 1948 tijdens de machtsovername van de communisten. Misschien was zijn dood net op tijd. Immers, tijdens de stalinistische schijnprocessen was niemand zijn leven meer zeker en Kisch kon door zijn vele contacten gemakkelijk van spionage worden beschuldigd. Nu kreeg hij nog een staatsbegrafenis. In de jaren zestig kwam de ‘nieuwe journalistiek’ in de mode. Het moest persoonlijker. Kenners wisten dat er dat voor de oorlog al was geweest. Met flitsende details. Persoonlijke waarnemingen zoals ‘de kelner brengt de biefstuk niet’.
Ook schreef hij zijn memoires, maar verder dan 1914 kwam hij niet. De verslaggever moest, meldde hij, de prozaïst van de ballade zijn, ‘iemand met een tomeloos nieuwsgierig karakter die anekdotes vertelt, een chroniqueur en daarom, ja, ook een soort literator.’ Ik had het zelf kunnen zeggen, maar het gebeurt vaker dat iemand mij net voor is.
Over de uit Beieren afkomstige tekenaar Paul Ludwig Urban zou meer te vertellen zijn. Ik heb het zelf geprobeerd toen ik hem tegenkwam bij mijn zoektocht naar de spionnen die voorkomen in mijn boek De GPOe op de Overtoom. Hij was één van die spionnen, maar hij liet weinig sporen na. De toneelspeelster Mary Dresselhuys had hem ontmoet, maar wist me niet meer dan dat Urban een hoogst aantrekkelijke persoon was. In 1936 vertrok hij naar de Sovjetunie. Daarna heeft niemand meer iets van hem gehoord.
Kisch, Egon Erwin (1934). Geschichten aus sieben Ghettos. Amsterdam: Allert de Lange Verlag. Binnenwerk i.g.st., maar met roestvlekjes. Bandomslag beschadigd en vlekjes (zie foto). Paperback met flappen, 216 pp., 1e druk. Bandontwerp en tekeningen van P..L. Urban. € 24,50 (incl. pak- en verzendkosten). Uit de collectie Cornelissen. Interesse? Neem contact met ons op.
Méér nieuwe oude boeken bij Cornelissen & De Jong
Geef een reactie