In de bus door Engeland spraken achter mij twee dames over Het Bureau van J.J. Voskuil waarvan net het eerste deel was verschenen. Ik was op reis met andere boekenverzamelaars. De vrouwen waren zo opgewonden dat ik hen om informatie vroeg. Heel Nederland was vol van Het Bureau. Ik kreeg een goed advies van ze: “Als u zo ongeveer op pagina 70 bent, weet u of u verder leest”. Ik deed het en las verder. Alle delen. Nog net niet ademloos, want ik wilde doorgaan.
Ik had meneer Beerta de directeur van het dialectenbureau waar het verhaal zich grotendeels afspeelt herkend. Het was de keurige, half nichterige, dr. Piet Meertens die ik had ontmoet bij een klein groepje links socialisten dat in Amsterdam vergaderde. Wij wilden de PvdA naar links ombuigen. De klassenstrijd moest weer worden gevoerd. We waren kansloos.
Mij ging het om meneer Beerta. Hij ging weer leven. Waarheidsgetrouw. Voskuils Bureau werd een hype. Er verscheen zelfs een boekje Wie is wie in Het Bureau? Ik bleek heel wat figuren uit Het Bureau gekend te hebben. Zoals een kerel met wie een studente trouwde die ik eerst bekend had. Of zij mij. Voskuil werd beroemd. Vele malen geïnterviewd. Toen kwam zijn eerdere roman Bij nader inzien weer onder de aandacht. Dat was – ook al door Van Oorschot uitgebracht – in 1963 verschenen. Voskuils aantekeningen beginnen in 1948. Het boek, in twee dikke delen, viel destijds als een baksteen in een verder roerloze vijver. De meeste recensenten vonden het oninteressant, oervervelend gebabbel van studenten in de eerste naoorlogse jaren. Niet spannend. Navelstaarderij. Te veel ‘mieters’, een knullig woord van toen.
Bij nader inzien lag jarenlang bij De Slegte op grote stapels te verstoffen. Ook daar onverkoopbaar, hoewel gebonden en met stofomslag. Na het succes van Het Bureau, dat op magistrale manier de ‘office intrigues’ op een saai wetenschappelijk instituut ontleedde, werd Bij nader Inzien herdrukt. Meewiegen op een later succes, noem ik dat. Men oordele zelf. Hier de eerste druk, mét stofomslag. Niet bij De Slegte gekocht, maar op de boekenmarkt in Zwolle die echt bestaat zoals er meer in Zwolle echt is.
Goedkoper dan een amuse in Jonnie Boer’s fameuze Zwolse restaurant en naast andere boeken te vinden in het antiquariaat ’t Wasdom.
Geef een reactie