De schrijver, schilder en matroos Jef Last (1898-1972) had minstens dertien levens. In het nieuwste nummer van De Parelduiker beschrijft Rudi Wester de bemoeienissen van Last met de Indonesische zaak. In zijn goed gedocumenteerd artikel wordt duidelijk dat de idealen van Last inzake Indonesië – waar hij geliefd was als mens en leraar – stukliepen op de realiteit. Ook op de realiteit van Soekarno met wie hij bevriend was en die naast Indonesië ook Irian Jaya wilde losmaken van Nederland. Hij maakte daar eerder een afspraak over met God die had toegezegd dat hij de Simon Bolivar van Indonesië zou worden. Jef Last daarover: “er bestaat in de politiek niet zo gevaarlijks als staatslieden die menen dat God tot hen gesproken heeft.” Binnenkort verschijnt de biografie van Rudi Wester over Jef Last.
Verder aandacht voor Martinus Nijhoff als toneelschrijver tijdens de Duitse bezetting. Nijhoff schreef overigens al in 1916 een toneelstuk – een clowneske rapsodie – over Pierrot dat indertijd veel indruk op mij maakte. Ik leerde het stuk (Pierrot aan de lantaarn) uit het hoofd en citeer het nog wel eens: Ik was als kind te ouwelijk/ik was als man te vrouwelijk/leven is dromen, en de dood/denk ik, is’t die ons wakker stoot. Pierrot aan de lantaarn is een melancholisch & ironisch gedicht. De twee “tegenspelers” (Pierrot en Harlekijn) hebben onverenigbare (?) levensvisies en de melancholicus delft uiteindelijk het onderspit. Hem wordt de das omgedaan. Maar dit terzijde.
Pierrot aan de lantaarn behoort waarschijnlijk niet tot het type dichtwerk dat de gemiddelde mens in oorlogstijd een hart onder de riem zou steken en dat wilde Nijhoff wel, stelt Bert Slijper. Nijhoff schreef in de oorlog twee stukken voor opvoeringen in de kerk. Hij wilde universeel verstaanbaar zijn en zou het liefst taalloos wilde schrijven. In zijn poging dit te realiseren en de bijbelverhalen in het licht te stellen bleef hij ploeteren en schaven. Het is wat vreemd, dat taalloos schrijven. Het doet me denken aan het verzamelen van herfstbladeren in manden zonder bodem, maar Slijper legt het uit.
En dan is er nog een groot artikel over Proust: Proust in Bogotá. Literaire verkenningen van Colombia van Peter Daerden dat ik zeker ga lezen. Tot nu toe haak ik bij Proust zelf steeds af en verkeer ik niet onder de goden die hem uit het hoofd citeren en dan bedoel ik niet de theedrinkers die hun oranje madeleines in de bloesemthee dompelen en vervolgens Proust ter sprake brengen en daarbij een of andere laffe jeugdherinnering ophalen. Maar dat niet-lezen van Proust gaat veranderen. Na lezing van dit artikel probeer ik het opnieuw.
Hein Aalders en Bart de Cort schrijven over resp. Waldie van Eck en Maurits Dekker. Arno van der Valk vertelt ons in Schraalhans keukenmeester meer over de maaltijden in Reve’s Avonden. In de rubriek Schoon & Haaks bespreekt Jan Paul Hinrichs de boeken en komt zelfs het nu al beroemde antiquariaat ’t Wasdom alsmede het nieuwste boek van Igor Cornelissen ter sprake. Wij hebben nog geen tap in ’t Wasdom, maar die is al wel besteld. Het is maar dat u het weet.
Overigens kunt u bij ons het boek van Igor bestellen, alsmede dat van Ronit Palache die eerder een boek met stukken van Ischa Meijer samenstelde (incl. inleiding) en nu van Renate Rubinstein.
Koop oudere nummers van De Parelduiker(s) bij Cornelissen & De Jong. Overigens kunt u via de website van De Parelduiker ook een abonnement afsluiten.
Geef een reactie