In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
juli 8th, 2021 by Jaap de Jong

De stinkvoeten van de dochter en de bekoring van Klaas Schilder

In het kerkblad De Reformatie van 15 januari 1926 wijdt de gereformeerde hoogleraar Klaas Schilder (1890-1952) positieve woorden aan een boek van F.J.G.W.C. Engelberts (1880-1929). Zij schreef in 1925 een biografische roman over de politicus en dichter Onno Zwier van Haren (1713-1779) die door een onfris gebeuren in de belangstelling kwam. 

Klaas Schilder haalt in zijn recensie wel uit naar de uitgeefster G.J.A. Ruys die het aan hem geschonken exemplaar uit zuinigheid van een aantal stempels voorzag. Was de uitgeefster misschien bang dat Schilder zijn recensie-exemplaar aan de plaatselijke boekhandel zou slijten? Schilder schrijft:

“De uitgave is uitnemend verzorgd; mijn exemplaar bekoort me tenminste. En iedere kooper krijgt nog iets beters in bezit dan ik; want de uitgeefster heeft mijn ingenaaid exemplaar (evenals van het hierboven besproken boek) voorzien van heel dikke en heel leelijke stempels, ook in den tekst. Precies als de bibliothecarissen doen, die bang zijn, dat hun boeken door vreemden gestolen zullen worden.”

Klaas Schilder was boekenliefhebber, veelweter en een gevreesd polemist. Hij was tevens één van de hoofdrolspelers bij de scheuring van de Gereformeerde Kerken in 1944. Schilder schreef over alles; uiteraard ook over de hemel. Ik las bij Buskes – in Hoera voor het leven, als ik mij niet vergis – dat zijn veelweterij hem definitief ontroofde van zijn plaats in de hemel. Die plek werd hem door kerkelijke tegenstanders betwist. Een student schrijft bij zijn dood het grafdicht: Hier ligt professor Schilder / heel eenzaam in zijn kist / Hij mocht niet naar de hemel / omdat hij alles al wist. Dit terzijde.

De hier aangeboden biografische roman van Engelberts gaat over de Friese politicus en dichter Onno Zwier van Haren. Aan zijn glanzende politieke carrière komt abrupt een einde als hij in het openbaar door zijn aanstaande schoonzoon Van Hogendorp van incest wordt beschuldigd. Eerder was hij onder druk gezet, gaf hij de beschuldiging toe, tekende een zwijgcontract en zocht hij de politieke luwte op. Maar iets later weerspreekt Onno Zwier van Haren de beschuldigingen. Dat doet hij door in zijn Deductie op de onaantrekkelijkheid van zijn dochters te wijzen: “de één verschrikkelijk door de kinderziekte aangetast, met bloeddoorlopen ogen en stinkvoeten, de ander ziekelijk, zelfs nog niet huwbaar en sinds 11 jaar lijdend aan een zwaar ongeluk.” De door de dichter-politicus gekozen “strategie” – eerder een soort prisoner’s dilemma – leidde er mede toe dat het nooit meer goed kwam tussen hem en zijn dochters Betje en Carolina. Het heeft er veel van weg dat de beschuldigingen niet los staan van politieke intriges en machtsspelletjes.

Anders dan het exemplaar van Klaas Schilder bevat het door Cornelissen & De Jong aangeboden exemplaar géén stempels.

L.E. [Engelberts, F.J.G.W.C.] (1925). Een vergeten proces. Utrecht: G.J.A. Ruys. I.z.g.st., hardcover, mooi exemplaar, maar met wat vlekjes op het voorplat. Omslagillustratie en band van R. Mijnssen. Zeer zeldzaam. Uit de collectie van Igor Cornelissen. Niet meer leverbaar.

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com