Joseph Luns (1911-2002) was langer, ook langer minister van Buitenlandse Zaken dan Eelco van Kleffens (1894-1983), maar Kleffens, de uit Heerenveen stammende diplomaat, kende zijn dossiers zeker zo goed als Luns. Bovendien was hij nooit lid van de NSB. Van Kleffens was en bleef partijloos. Dat hielp hem bij zijn benoeming als minister in 1939.
Zijn memoires kwamen bij De Slegte terecht wat een beetje onrechtvaardig was. Ik denk dat het publiek gehoopt had op onthullingen. Hij was ten slotte de man die in Londen moest bemiddelen als de twee stijfkoppen, Gerbrandy en Wilhelmina, tegenover elkaar stonden. Van Kleffens laat wel doorschemeren die hij het daarbij niet makkelijk had. De vorstin was weliswaar niet dom, maar van de echte wereld had ze geen kaas gegeten. Het kostte Van Kleffens in Londen veel moeite haar te overtuigen dat Nederland diplomatieke banden moest aanknopen met de Sovjet Unie nadat dat land was aangevallen door Hitler en dus onze bondgenoot was geworden.
Van Kleffens, die in Leiden had gestudeerd, kon terugkijken op een prachtige loopbaan. Eerst als ambtenaar op het ministerie waar hij verdragen voorbereidde waarvan de namen goeddeels vergeten zijn, daarna als minister. Na de oorlog werd hij ambassadeur in Londen en Washington. Zware posten. Toen en nu.
Toen ik zijn herinneringen herlas, vond ik ze boeiender dan bij aanschaf, al blijft het achterste van zijn tong onzichtbaar. Aan het slot van zijn boek beschrijft hij een tochtje naar Bolsward, volgens hem de mooiste van de Friese steden. Een mooie reden om die stad aan te doen bij mijn jaarlijkse ontdekkingsreis door die provincie. Uit het stadhuis en andere gebouwen sprak een voornaamheid van geest. Die voornaamheid straalde ook Van Kleffens wel uit en hij kwam ook wel eens wat hautain over. Volgens intimi was hij warm en hartelijk tegenover goede vrienden, maar kribbig als hij zijn zin niet kreeg.
Zijn laatste jaren sleet hij in een fraaie villa in Portugal waar Salazar aan de macht was. Ik denk dat het dictatorschap van Salazar voor Van Kleffens ondergeschikt was aan het feit dat Portugal lid was van de NAVO. Misschien was het belangrijkste wel dat hij vanuit zijn huis, zittend in een prachtige tuin, over de zee kon uitkijken.
Naar aanleiding van Kleffens, E.N. van (198). Belevenissen I en II [2 delen]. Alphen aan den Rijn: A.W. Sijthoff. € 19,95 (incl. verzendkosten).
Geef een reactie