In 't Wasdom

antiquariaat Cornelissen & De Jong – Notter | Zwolle
april 17th, 2022 by Jaap de Jong

De geur van verse drukproeven, linnen, karton en plaksel. Hermann Hesse en het antiquariaat

Bij een volgende reis naar Zürich bezoek ik eerst het oudste antiquariaat in Duitsland, t.w. J.J. Heckenhauer in Tübingen (Holzmarkt 5). Vanaf het midden van de 19e eeuw staat daar de boekhandel waar Hermann Hesse (1877-1962) zich in het najaar van 1895 als leerling-boekhandelaar meldt. Hermann had in 1893 een leertijd van drie dagen bij een kleine boekhandel in Esslingen achter de rug, maar het was hem daar te saai. Eigenlijk verlangde Hermann Hesse als kind maar naar één ding. Hij wilde tovenaar worden.

Hij bleef lang trouw aan die wens en die droom, maar in de enorme bibliotheek van zijn grootvader bekeert hij zich definitief tot de wereld van het boek. In twee jaar werkt hij zich door de helft van de wereldliteratuur heen waarbij hij zich met name op het historische en filosofische genre richt.

In 1955, bij de uitreiking van de Vredesprijs van de Duitse boekhandel, herinnert Hesse zich hoe hij in zijn jongensjaren al “vertrouwd was met de geur van verse drukproeven, van linnen, karton en plaksel, met de namen van veel uitgeverijen.” Zijn vader en grootvader waren theoloog-zendeling met een piëtistische inslag. Tegelijkertijd waren ze de literaire leiders van een uitgeverij die al honderd jaar stichtelijke theologische werken en populair-wetenschappelijke boeken op de markt bracht.

In 1895 begint Hermann Hesse dus als boekhandelaar-in-opleiding bij de academische boekhandel Heckenhauer die zich vooral op theologen en filologen richtte. Hesse brengt er een driejarige leertijd door en blijft daarna nog een jaar als jongste assistent. Hij las er Goethe en Nietzsche, maar dat lezen was maar een deel van het vermaak. Hij schrijft dat hij de rest van de tijd met studenten doorbrengt. Met hen praat hij, drinkt hij en zwelgt hij in grote zuippartijen.

Flapteksten doen geen recht aan het werk van de auteur, maar het kan niet zijn dat de uitgever van het prive-domeindeeltje nr. 21 er ver naast zit als hij vaststelt dat de romantiek van Hesse anti-burgerlijk is “en in zekere zin anarchistisch, gericht op innerlijke zelfbevrijding en contemplatie.”

Zelf ben ik de twaalfde in het dozijn, maar binnenkort trek ik Narziss en Goldmund van Hermann Hesse uit de kast. Als compensatie. Na het lezen van dat boek wil ik vermoedelijk nog één ding: tovenaar worden en antiquaar blijven.


 

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com